 |
 |
 |
AIDS:
AIDS vücutta bağışıklık sisteminde yetmezlik meydana getiren bulaşıcı ve öldürücü bir hastalıktır. İnsanın bağışıklığını yitirmesini tanımlayan Acquired Immune Deficiency Syndrome (Edinilmiş Bağışıklık Yetmezliği Sendromu) kelimelerinin baş harflerinden oluşmuştur. Nedeni HIV (Human Immunodeficiency Virus) denilen bir virüsdür. AIDS hastalığında vücuda giren HIV virüsü kişinin bağışıklık sistemini zaman içinde çökertir. AIDS'e yakalanmış hastalarda olağan koşullarda önemli sorunlara yol açmadan iyileştirilebilen hastalıklara karşı koymada yetersizlik ve hastalıkla savaşamama durumu belirir.Vücudun bağışıklığı çok azaldığından çeşitli bakteri, virüs ve mantarlarla ciddi hastalık belirtileri oluşur.
Dünya Sağlık Örgütü ( WHO ) dünya çapındaki AIDS epidemisi ile ilgili şu verileri sunmaktadır:
İlk AIDS vakası 1981'de ABD'de tanımlanmıştır. O günden bugüne AIDS tüm dünya için bir sağlık sorunu haline gelmiştir.Epidemi görünür bir hızla ilerlemektedir.
WHO verilerine göre dünya üzerinde 18 milyon erişkin ve adolesan, 1.5 milyon çocuk HIV ile enfekte durumdadır.
Bugün dünya üzerinde 4.5 milyon üzerinde AIDS hastası vardır.
AIDS en hızlı Güney ve Güneydoğu Asya'da yayılmaktadır.Bu bölgede 3 milyon enfekte erişkin vardır.
AIDS'ten etkilenen kadın hasta sayısı giderek artmaktadır. Bu sayının 2000 yılında 15 milyona ulaşması beklenmektedr. Aynı yıl 5 ile 10 milyon arasında çocuk AIDS nedeniyle anne ya da babasını kaybetmiş olacaktır.
2000 yılında 30 -40 milyon kişi HIV ile enfekte olacak ve bu bireylerin %90'ı gelişmekte olan ülkelerde bulunacaktır.
HIV / AIDS seks yoluyla bulaşan bir hastalık olduğu için esas olarak adolesanları, genç erişkinleri ve orta yaştaki bireyleri etkilemektedir. Toplumun en üretken kesimi bu yaş grubudur. Bu demografik grubun kaybı üretim gücünün büyük bir kısmının kaybı ile eş anlamlıdır.2000 yılı itibarıyla Tayland'da AIDS nedeniyle oluşacak iş gücü kaybının ekonomiye 11 milyon dolarlık bir yük getireceği hesaplanmıştır.
Riskli davranışları olmayanların AIDS olması hemen hemen mümkün değildir. Bunları aşağıdaki gibi sıralıya biliriz:
Aidsden korunmak için aşağıdaki başlıklar içerisinde anlatılan şekilde davranmak gereklidir.
Sperm, vajinal akıntılar ve kan gibi AIDS virüsünün bulunabileceği vücut sıvıları ile teması önleyiniz. Yeni tanıştığınız veya şüphelendiğiniz bir kişiyle cinsel ilişkide bulunacak iseniz, ilk temastan itibaren devamlı prezervatif (kondom) kullanınız ve kullanma tarifine tam olarak uyunuz.
Alkol ve uyuşturucunun düşünme yetisini zayıflatarak sağlıklı kararlar almayı engellediği ve seks yaşamında olumsuz etkilere neden olduğu unutulmamalıdır.
Damar yoluyla uyuşturucu madde kullanma alışkanı iseniz, kesinlikle başkasına ait enjektör kullanmayınız. Kendi iğnenizi ya da enjektörünüzü de başkasına ödünç vermeyiniz.
Virüsü almış olduğunuzu düşünüyor ve gebe kalmayı planlıyorsanız derhal doktora danışınız. Virüsü almış kadınların çocuklarının HIV' li doğma şansı %30'dur. Gebelik ve HIV ile ilgili kararları almak kolay değildir.Çocuk sahibi olmak isteyen çiftlerin, (şüpheleri varsa) hamilelik gerçekleşmeden önce bir hekime başvurmaları yerinde olur.Bu anne adayı için olduğu kadar baba adayı için de geçerlidir.
Kanamaya neden olan her türlü girişimde (enjeksiyon, kulak deldirme, akupunktur, döğme, diş muayene ve operasyonları gibi) tek kullanımlık araç gerecin tercih edilmesine ve aletlerin sterilizasyonunun gereği gibi yapılmasına dikkat edilmelidir.
Hastanın veya seropozitif kişinin kan, sperm veya vajina salgısının bulaştığı eşyadaki AIDS virüsünü öldürmek için yöntemler vardır.
Isıtma yöntemi: Birkaç dakika kaynatarak ya da 60oC'de 30 dakika ısıtılarak virüs öldürülür.
Kimyasal maddelerle dezenfeksiyon yöntemi: Sodyum hipoklorit çamaşır suyunda bulunan etkili bir maddedir.İçinde serbest klor vardır. Satılan çamaşır suları şişenin üzerindeki tarifeye göre sulandırılarak kullanılır. sulandırılmış çamaşır suyu temas etttği AIDS virüsünü 30dk. içinde öldürür. AIDS virüsünü öldüren diğer dezenfektan maddeler: Bacteranios D, Buraton IOF, Cidex, Gigasept, Grotonat liquid, Lysetol V, Presept, Steranios ve Virkon'dur. Bu maddelerin kullanılışları prospektüslerinde yazılıdır.
HIV alan ve AIDS hastalığına yakalanan kişilerin sayısı arttıkça HIV enfeksiyonu tanısında kullanılan serolojik testlerin de önemi artmaktadır. Kullanılmakta olan testler şunlardır:
Virüsü alan kişi virüse karşı antikor (bağışıklık maddeleri) üretir. Anti-HIV testi bu antikorların varlığını gösterir. Pozitif sonuç virüsün vücutta bulunduğunun işaretidir. HIV virüsü taşıyan bir kişide hastalık belirtileri on yıl hatta daha geç ortaya çıkabilir. Fakat bu süre içinde HIV testi pozitif olan kişi gerekli önlemleri almazsa hastalığı başkalarına bulaştırabilir. HIV testi yaptırmanın önemi buradan kaynaklanır.
Bazı önlemlerle, test sonucu pozitif olan kişinin kendisi ve çevresi için zararlı olması engellenir. Virüsün tekrar tekrar bulaşması önlenebilirse, düzenli ve sürekli doktor kontrolu ile HIV virüsü taşıyan kişide AIDS'le ilgili hastalıkların ortaya çıkması gecikir. Virüsü taşıdığını bilen kişi güvenli seksle cinsel eşini virüse karşı koruyabilir, doğacak çocuğun hastalıklı olmaması için gebeliğe karşı önlemler alınabilir.
Kitlesel taramalar için serolojik testler uygun değildir. Çünkü bu testlerin %0.1 oranında yalancı pozitif reaksiyon verme olasılığı olup gereksiz yere birçok yalancı pozitif vakanın ortaya çıkmasına neden olunacaktır. Diğer taraftan bu tür tarama testleri çok pahalı ve zaman alıcı olup sarfedilen para yanında yararlılıkları çok sınırlıdır. bunun yerine hikayesinde HIV enfeksiyonu için riskli davranış ve durumların olduğu kişilerde bu testin yapılması daha etkin ve yararlı olur. yaşamında HIV enfeksiyonu için riskli bir durumu olmayan kişilerin bu testi yaptırmalarına gerek yoktur.
|
 |
 |
 |